آناناس |
|
یک آناناس در حال روییدن |
طبقهبندی علمی |
فرمانرو: |
گیاهان |
Division: |
گیاهان گلدار |
رده: |
تکلپهایها[۱] |
راسته: |
چمنسانان[۲] |
تیره: |
آناناسیان[۳] |
زیرتیره: |
آناناسیگونها[۴] |
سرده: |
آناناس |
گونه: |
A. comosus |
نام علمی |
Ananas comosus (L.) Merr. |
مترادفها |
Ananas sativus
|
آناناس نوعی میوه است[۵] که ریشه آن از جنوب برزیل وپاراگوئه است.[۶] بزرگی آن ۱–۱٫۵ متر و بزرگی برجستگی روی آن تا ۳۰–۱۰۰ سانتیمتر است. این میوه نوعی میوه چندگانه است.
این گیاه بومی دائمی ناحیه گرمسیری قارهی آمریکا است. میوههای خاردار و مطبوعی دارد؛ و در کوبا، پورتوریکو وهاوایی از نظر محصول، آناناس در رتبه اول قرار داد. آب و میوهٔ گوشت این میوه را به مقدار زیاد کنسرو میکنند همچنین در جزایر فیلیپین از برگهای خاردار آن رشتههایی به دست میآید که با آن پارچه میبافند.
گیاهشناسیویرایش
دمای مطلوب برای رشد آناناس بین ۱۵٫۵ الی ۳۰ درجه سانتیگراد است. دمای کمتر و یا بیشتر از آن سبب کندی و یا توقف رشد گیاه آناناس میشود. آناناس به دمای پایینتر از ۶ درجه سانتیگراد به شدت حساس بوده و در صورت طولانی شدن دوره سرما، سبب مرگ گیاه میشود.هر چند که آناناس بومی مناطق استوایی است اما میتوان با کمی حوصله و مراقبت، آن را در ایران به صورت یک گیاه آپارتمانی پرورش داد. (پاییز، زمستان و اوایل بهار درون خانه و اواسط بهار و تابستان خارج از خانه)
در دسترسترین اندام قابل کاشت آناناس [۷] که در میوه آن وجود دارد، تاج و دانهها هستند، پرورش بذرهای کوچک و قهوهای رنگ آناناس هر چند که کار غیرممکن و دشواری نیست اما به دلیل طولانی بودن فرایند رشد چندان مطلوب نمیباشد، به همین دلیل پرورش آناناس از تاج در بین پرورش دهندگان آماتور به مراتب متداولتر بوده و موفقیت آمیزتر است.
برای کاشت آناناس کافی است با چرخاندن تاج آن (قسمت برگدار که بهتر است دارای برگهای سبز و سالمی باشد) را از میوه جدا کرده و با برش چاقو از پایینترین قسمت، باقیمانده میوه را از تاج کاملاً پاک نمایید، سپس چند ردیف از برگهای پایینی تاج (حدود ۳ الی ۴ سانتیمتر) را با دست جدا کرده و اجازه دهید در دمای معمولی اتاق (محل برش) به مدت ۲–۳ روز خشک شود. سپس تاج را درون لیوان آب به نحوی که برگهای آن کاملاً بالای سطح آب باشد (در دمای مناسب و پشت پنجره نورگیر) قرار داده و هر چند روز یکبار آب لیوان را تعویض نمایید. به یاد داشته باشید احتمال خراب شدن تاج براثر رطوبت زیاد به مراتب بیشتر از احتمال خرابی آن به علت خشک شدن تاج است به همین علت از خیس کردن برگها در تمامی مراحل کار جدا خودداری نمایید.
تاج آناناس پس از حدود یک ماه ریشه داده و آماده انتقال به گلدان میشود. خوشبختانه گیاه آناناس برای رشد به مواد مغذی چندانی احتیاج ندارد و از طرفی تاج بریده شده به شدت در مراحل اولیه کاشت به رطوبت زیاد خاک حساس است، به همین علت بهتر است تاج را در گلدانی با عمق حدود ۲۰ سانتیمتر که با ماسه پر شده است بکارید و در آبیاری آن زیاده روی نکنید، تعداد دفعات مطلوب برای آبیاری در تابستان هفتهای دو بار و در زمستان هفتهای یکبار میباشد.
متداولترین مشکل در پرورش تاج، فساد قسمت مرکزی آن (محل رشد و گلدهی آناناس) به علت آلودگیهای قارچی ناشی از نگهداری و انبارداری در شرایط نامناسب میباشد، در صورت فساد مرکز تاج، برگهای فاسد شده را از تاج جدا کرده و در صورت سالم بودن بقیه تاج، نگران از بین رفتن تلاشهایتان نباشید، چون بزودی گیاه با ایجادپاجوش مسیر رشد را ادامه خواهد داد. در صورتی که خوش شانس باشید، تاج بعد از ۲۰ الی ۲۴۴ ماه گل داده و پس از ۶ ماه میوه آن قابل برداشت میباشد. [۸]
تاج یکی از کند رشدترین قسمتهای گیاه آناناس است اما به دلیل در دسترس نبودن سایر قسمتهای قابل تکثیر گیاه آناناس در ایران، بهترین گزینه جهت ایجاد یک گیاه جدید است[نیازمند منبع].
ترکیب شیمیاییویرایش
میوهٔ رسیدهٔ آناناس حاوی مواد زیر است: ویتامین A، ویتامین C، ویتامینهای گروه B، کلسیم، فسفر، آهن، اسید سیتریک، اسید مالیک، بعلاوه میوهٔ خام و رسیدهٔ آناناس حاوی یک آنزیم پروتئولیتیک بنام بروملین یا بروملائین است که اولین مرتبه درسال ۱۹۸۱ از آن استخراج شده و در در پایین ساقهٔ آن نیز فراوان است.
نام فرمول شیمیایی طعم آناناس «اتیل بوتانوآت» نام دارد.
کاربرد دارویی آناناسویرایش
بروملائین که از میوهٔ آناناس به دست میآورند برای درمان بیماریهای زیر مصرف میشود: بعنوان ضد آماس پس ازاعمال جراحی دندان، جراحی زنان، جراحی عمومی، برای درمان کوفتگیها، خونمردگیها و زخمهای بعد از تصادفات، آبسهها بکارمی رود. از میوهٔ آناناس و عصارهٔ آن نیز در گیاه درمانی درموارد زیر استفاده میشود:
- قبل از زایمان برای تحریک انقباضات رحم و کوتاه کردن مدت زایمان.
- درمان زخمها و بیماریهای دهان.
- بیماریهای دستگاه ادراری.
- بیماریهای زنان.
- پیشگیری از بیماری پروستات
- امراض دوران پیری.
- درمان سوختگیها.
- درمان آماس وریدها.
- خیز یا ورم ریهها.
- پیشگیری از سرطانها.
- پیشگیری از بروز زخمها.
- درمان سینوزیت.
- درمان حساسیت ها (آلرژیها)
- تاثیر گذاشتن بر سرعت ترمیم استخوان شکسته.
منابعویرایش
- گیتاشناسی نوین کشورها ص ۵۴۷
- دکتر محمد صادق رجحان. درمان بوسیله گیاهان دارویی. چاپ دوم. مرکز فرهنگی آبا، ۱۳۷۷.
- ↑ Liliopsida
- ↑ Poales
- ↑ Bromeliaceae
- ↑ Bromelioideae
- ↑ pineapple definition | Dictionary.com
- ↑ Pineapples Arrive in Hawaii
- ↑ روش کشت تجاری آناناس http://www.ctahr.hawaii.edu/oc/freepubs/pdf/f_n-7.pdf
- ↑ بیولوژی آناناس http://www.ogtr.gov.au/internet/ogtr/publishing.nsf/content/pineapple-3/$FILE/biologypineapple08_2.pdf
نگارخانهویرایش